Antwoord Classis sept. - nov. 2003 aan ds. Hoogendoorn
De weleerwaarde heer Ds. E. Hoogendoorn
Hoefblad 14
8265 GM KAMPEN
Datum: 6 december 2003
Onderwerp: uw bezwaarschrift d.d. 4 september 2003
Weleerwaarde broeder Hoogendoorn,
De classis Kampen heeft in haar vergadering van 28 november 2003 te Urk de behandeling van de bezwaarschriften en brieven uit de gemeente van Kampen-Noord afgerond. Bijgaand doen wij u het antwoord op uw bezwaarschrift toekomen.
Het antwoord bestaat uit de volgende onderdelen:
I. overzicht van de onderliggende stukken;
II. het gemeenschappelijk schrijven aan de bezwaarde partijen;
Ill. de reactie op uw bezwaarschrift d.d. 4 september 2003.
Een afschrift ervan wordt naar de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk te Kampen-Noord gezonden.
Met hartelijke broeder- en zustergroet,
CLASSIS KAMPEN
R. Tigelaar (preses), Hetty Huizenga (deputaat scriba)
I. Materiaal:
1. brief E. Bleijenburg te Kampen, ongedateerd
2. brief J.T. Sikkema te Kampen, d.d. 16 september 2003
3. brief A.J. Both te Kampen, d.d. 23 september 2003
4. brief Joh. Wolters te Kampen, d.d. 15 september 2003
5. bezwaarschrift E. Hoogendoorn, d.d. 4 september 2003
6. bezwaarschrift J.A. de Wit e.a., d.d. 4 september 2003
7. bezwaarschrift W.J. Boot e.a., d.d. 25 september 2003
8. verslagen hoorzittingen met bijlagen
9. notulen en vertrouwelijke rapporten van de kerkenraad Kampen
a. notulen 3 februari en 3 maart 2003
b. vertrouwelijk rapport 30 juni 2003
II. Gemeenschappelijk schrijven
Broeders en zusters,
Met een gemeenschappelijk begeleidend schrijven wil de classis Kampen u, als bezwaarde partijen, graag een indruk geven van haar bevindingen. Haar deputaten appèlzaken hebben uw bezwaren onderzocht en u de mogelijkheid gegeven middels hoor en wederhoor één en ander toe te lichten. Uit de bezwaarschriften en de verslagen van de hoorzittingen kwam een aantal zaken sterk naar voren:
- U vindt, dat in het rapport van de adviseurs van de kerkenraad, namelijk de brs. J. van Bruggen en P. Dijkstra, ten onrechte het accent valt op het functioneren van de predikant, ds. E. Hoogendoorn;
- U meent, dat de maatregelen van ontheffing van een aantal taken van ds. Hoogendoorn, onvoldoende gegrond zijn;
- U bent ervan overtuigd, dat de achtergrond van bestaande moeiten niet primair gezocht moet worden in falend voorzitterschap en leidinggeven, maar in visieverschillen, waarin ds. Hoogendoorn in uw ogen de gereformeerde opvatting poogt te verdedigen en gestalte te geven;
- U ervaart een sfeer van onveiligheid en wantrouwen, zowel in de vergaderingen als in de gemeente. Hierdoor worden volgens u de gemeenschap der heiligen en de opbouw van de gemeente beschadigd en gefrustreerd;
- U ervaart daarbij de houding van de kerkenraad als autoritair en onderstreept dat met het voorbeeld van de weigering van de raad u tot visitatoren toe te laten.
Vanwege genoemde gronden wilt u, dat de kerkenraad afstand neemt van het verschenen rapport d.d. en de wérkelijke oorzaak bespreekbaar maakt, zowel in de vergadering als in de gemeente. Omdat dat volgens u kan onder leiding van ds. E. Hoogendoorn vraagt u de classis het voorgenomen beleid van de kerkenraad ten aanzien van voorzitterschap en taakverdeling af te keuren. Maatregelen kunnen volgens u alleen dan vruchtbaar en gezamenlijk genomen worden, als er open en broederlijk met elkaar gesproken is. In alle gesprekken kwam met name dat aspect steeds weer met nadruk naar voren. U bidt om open communicatielijnen.
In de gesprekken is u door deputaten voorgehouden, dat uw bezwaarschrift vanuit het oogpunt van de communicatie bezien 'te vroeg' is. Wanneer een zaak in de mindere vergadering nog niet is uitgesproken, is de weg naar het kerkverband immers eigenlijk nog niet mogelijk (art. 30 K.O.). Daar heeft impliciet ook uw kerkenraad u op gewezen toen hij uw vraag om een gesprek met visitatoren te mogen hebben meende niet in te kunnen willigen omdat u 'uw zaak aan de kerkenraad nog niet had voorgelegd'. Dat data elkaar in die tijd snel opvolgden en u uw schriftelijke vragen tijdens de gemeentevergadering beschouwde als bezwaar tegen het kerkenraadbeleid neemt niet weg, dat er volgens de kerkenraad zélf kennelijk op dat moment nog gesprek mogelijk was. In feite passeert u daarom opnieuw uw kerkenraad door dezelfde bezwaren nu aan de classis kenbaar te maken.
Daar komt bij dat de status van het besluit van de kerkenraad waartegen u bezwaar maakt, te weten het rapport van de brs. Van Bruggen en Dijkstra, naar het oordeel van de classis onduidelijk is. Formuleringen in de analyse worden immers voor rekening van de adviseurs gelaten, terwijl de conclusies en aanbevelingen wel worden overgenomen. In plaats van dit rapport als intern stuk eerst te bespreken is het, zij het in een verkorte weergave, aan de gemeenteleden verstrekt.
De classis betreurt deze gang van zaken omdat in de hoorzittingen bleek, dat er niet goed grip is te krijgen op wat het oordeel van de kerkenraad is ten aanzien van door de adviseurs omschreven moeiten. Het valt de classis daarom ook moeilijk bezwaren tegen de geformuleerde analyse te wegen, omdat de inhoudelijke bespreking op kerkenraadniveau (nog) niet heeft plaatsgevonden.
Broeders en zusters, u bent in Kampen-Noord nog niet met elkaar uitgesproken. Niet met de kerkenraad, niet met de gemeente en niet met de predikant. Wel acht de classis daarbij het rapport van de genoemde adviseurs een goede invalshoek om de door u gewilde communicatie te openen. Ondanks de bezwaren tegen de analyse bestaat tegen de meeste aanbevelingen, zo bleek in de hoorzittingen, bij geen van de partijen echt bezwaar. Daar ziet de classis de opening dan ook, om met elkaar in gesprek te komen.
Wanneer wij in het nu volgende de bezwaren toetsen, zal dat dan ook de achtergrond vormen van de besluiten van de classis. De classis roept daarbij alle betrokken partijen dringend op, om het gesprek onder leiding van externe deskundigen aan te gaan. Zij adviseert u met hulp van visitatoren professionele mediators in te schakelen om een open communicatie met elkaar te bewerkstelligen en naar elkaar toe levend wantrouwen uit te kunnen spreken. Dat is naar het oordeel van de classis de enige weg om veiligheid te scheppen in een naar haar overtuiging inmiddels verziekt vergaderklimaat. De classis biedt u middels visitatoren dan ook alle mogelijke hulp aan, om u met raad en daad terzijde te staan.
De classis is onder de indruk gekomen van de ernst van de moeiten in de gemeente. Wanneer u daar niet dringend aandacht aan geeft en open spreekt over onderling wantrouwen, over ergernissen en frustraties, vreest de classis voor blijvende schade. Zij draagt u als gemeente te Kampen-Noord op in haar gebed. Geve Koning Christus u allen de lankmoedigheid, de luistervaardigheid, de vergevingsgezindheid en de bereidheid om door middel van gesprekken de weg naar elkaar en de weg met elkaar naar Jezus Christus te vinden. Tot lof van Gods grote Naam.
III. Bezwaarschrift ds. E. Hoogendoorn
1. Bezwaren tegen analyse en kwalificatie
Uw eerste bezwaar hebt u onderverdeeld in vier punten. De classis zal in dezelfde volgorde haar besluit en oordeel geven. U verzoekt de classis uit te spreken:
1. dat de analyse zoals de kerkenraad die heeft weergegeven in de pagina's 10-15 van het Rapport en advies, d.d. 30 juni 2003, onvoldoende is gemotiveerd, c.q. onderbouwd en dat de conclusies en aanbevelingen onvoldoende gedragen worden door onderliggend materiaal.
De classis besluit: aan het door u gevraagde niet te voldoen.
Gronden:
a. daar de kerkenraad de formuleringen voor rekening van de adviseurs laat, maakt de raad duidelijk dat hij het resultaat van de analyse deelt. Het blijft daarbij echter wel de analyse van de adviseurs;
b. uit de rapporten en tussentijdse evaluaties blijkt de classis niet, dat adviseurs onzorgvuldig te werk zouden zijn gegaan;
c. conclusies en aanbevelingen worden naar het oordeel van de classis voldoende gesteund door het aangedragen materiaal;
d. het valt daarbij de adviseurs niet te verwijten, dat de kerkenraad met het resultaat van hun inspanningen tot op heden niet zelf aan het werk is gegaan.
2. dat de kerkenraad onvoldoende heeft onderzocht, dan wel doen onderzoeken in hoeverre visieverschillen op het betrekken van Gods Woord en belijdenis op de mens (gelovige) een bepalende factor vormen voor het huidige overlegklimaat binnen de kerkenraad.
De classis besluit: aan het door u gevraagde te voldoen
Gronden:
a. uit de hoorzittingen is de classis duidelijk gebleken, dat zowel de predikant, als een minderheid in de kerkenraad en een aantal broeders en zusters uit de gemeente dit oordeel zijn toegedaan;
b. dat adviseurs deze signalen niet hebben verwoord, laat de classis voor rekening van de adviseurs;
c. de kerkenraad echter had naar aanleiding van het rapport op z'n minst de moeite moeten doen dit aspekt door hoor- en wederhoor in de kerkenraad en de gemeente te onderzoeken.
3. dat de kerkenraad met name de aanwijzing van de predikant als meest bepalende factor onvoldoende heeft gemotiveerd, c.q. onderbouwd en daarmee ook een onnodige hypotheek legt op de schouders van de predikant en het mogelijk in te zetten evaluatietraject.
De classis besluit: aan uw verzoek te voldoen
Gronden:
a. de kerkenraad heeft de analyse van functioneren en optreden van zijn predikant uit het rapport van zijn adviseurs overgenomen;
b. waar deze uitspraak zozeer de beoordeling van het functioneren van een persoon betreft, had de handelwijze van de kerkenraad ten aanzien van zijn predikant zorgvuldiger moeten zijn;
c. op dit punt zijn ds. Hoogendoorn en de kerkenraad dan ook niet met elkaar uitgesproken;
d. het woord 'onnodig' neemt de classis voorlopig als 'voorbarig'.
4. dat de kerkenraad zijn oordeel over mijn functioneren in prediking en pastoraat, zoals hij dat gegeven heeft door zijn instemming te verklaren met de analyse in pagina 21 van het [eerdere] rapport van 31 mei 2003, niet heeft onderbouwd.
De classis besluit: aan het door u gevraagde te voldoen
Gronden:
a. in het rapport geven de adviseurs duidelijk aan dat hun oordeel niet gegrond is op eigen waarneming t.a.v. prediking en pastoraat, maar dat hun oordeel is gegrond is op wat zij vanuit de kerkenraad gehoord hebben;
b. wanneer de kerkenraad de analyse van de adviseurs overneemt, accepteert hij op dit punt daarmee zijn eerdere en eigen gegeven analyse, zonder verdere onderbouwing;
c. in de kerkenraadsvergadering zelf wordt naar het oordeel van de kerkenraad echter onvoldoende open gecommuniceerd over het functioneren in prediking en pastoraat;
d. dat betekent dat er ook met het oog hierop gesprekken dienen te zijn c.q. te komen, om inhoudelijk over deze aspecten door te kunnen spreken.
2. Bezwaar tegen de publicatie naar de gemeente toe
U verzoekt de classis uit te spreken:
1. dat de kerkenraad, door het werk van de predikant publiek zo te diskwalificeren, niet heeft gehandeld in de geest van het negende gebod van onze Here en de ambtelijke arbeid van zijn medeambtsdrager ernstig schaadt en hindert;
2. dat de kerkenraad deze beweringen met publieke betuiging van spijt naar de gemeente toe, dient terug te nemen.
De classis besluit: aan uw eerste verzoek te voldoen en aan uw tweede verzoek in zoverre te voldoen, dat de kerkenraad publiek spijt betuigt aan de gemeente dat hij door verspreiding van het Rapport en advies 30 juni 2003 in de gemeente het werk van de predikant publiek gediskwalificeerd heeft.
Gronden:
a. de kerkenraad heeft gemeend door middel van een samengevat rapport de gemeente op de hoogte te moeten stellen van het resultaat van de analyse van adviseurs;
b. de kerkenraad heeft dat gedaan, zonder eerst de analyse en aanbevelingen intern ter discussie te stellen;
c. ook al zegt de kerkenraad de gemeente beloofd te hebben haar op de hoogte te blijven houden van ontwikkelingen, toch strekt het te ver om analyse en aanbevelingen zonder meer te verspreiden;
d. kerkenraad en predikant zijn met elkaar niet uitgesproken. Het voert te ver om, vooruitlopend op interne gesprekken, een zo vertrouwelijk en persoonlijk rapport in deze fase publiek te maken;
e. daarmee hoeft de kerkenraad de beweringen in het rapport echter niet terug te nemen;
f. ook hier geldt de dringende oproep eerst het gesprek aan te gaan op kerkenraadsniveau, onder leiding van deskundigen;
g. de gemeente moet weten dat er naar het oordeel van de classis door de verspreiding van genoemde publicatie een voorbarige hypotheek gelegd is op het verdere gesprek binnen de kerkenraad.
3. Bezwaar tegen de ontheffing van de leidinggevende taken en van het lidmaatschap van de agendacommissie (AC)
U vraagt de classis het volgende uit te spreken:
1. dat de kerkenraad op de door hem aangevoerde grond de predikant niet had mogen ontheffen van zijn leidinggevende taken in de kerkenraad en van zijn lidmaatschap van de AC.
De classis besluit: aan uw verzoek niet te voldoen
Gronden:
a. het is ook in andere beroepskringen niet ongewoon tijdens bijzondere moeiten of lopende een onderzoek iemand van bepaalde taken te ontheffen;
b. het is verstandig om in de gegeven situatie de predikant niet te belasten met de leiding van de vergadering;
c. dat u het gevoel hebt in een machtsstrijd beland te zijn hoeft niet in overeenstemming met de werkelijkheid te zijn;
d. dat men uw bijdrage in de agendacommissie ongewenst acht, is een door u uitgesproken, maar niet bewezen oordeel.
4. Bezwaar tegen de instelling van een commissie voor nieuwe taakomschrijving van de predikant.
U vraagt de classis uit te spreken:
1. Dat de kerkenraad in de huidige omstandigheden dient af te zien van het instellen van zo'n commissie.
De classis besluit: aan uw verzoek te voldoen
Gronden:
a. we wijzen op de eerder gemaakte opmerkingen over de noodzaak tot open communicatie: er moet eerst gesproken worden met elkaar;
b. het nemen van maatregelen ten aanzien van het functioneren van de predikant is voorbarig en vroeg.
5. Bezwaar tegen de procedure rond de besluitvorming
U vraagt de classis uit te spreken:
1. Dat de kerkenraad onzorgvuldig heeft gehandeld door de bezwaren die ik tegen de analyse en beoordeling van de zaak in geding heb aangevoerd, niet in bespreking te willen nemen.
De classis besluit: aan uw verzoek te voldoen
Gronden:
a. het ging in de vergadering van 30 juni om het rapport van de adviseurs van de kerkenraad, als resultaat van hun bevindingen;
b. de adviseurs kan onzorgvuldigheid niet verweten worden, daar zij in opdracht van de kerkenraad zelf aan het werk zijn gegaan en hun oordeel baseren op hun verrichtingen;
c. het was te dien tijde aan de preses h.t. de actie te regeren;
d. dat u over de resultaten van de analyse met elkaar niet bent uitgesproken is een andere kwestie dan de zaak waartegen u bezwaar maakt;
e. het is naar het oordeel van de classis juist, om naar aanleiding van de analyse door te spreken over wat door de adviseurs geconstateerd is.
6. Bezwaar tegen de procedure voor evaluatie
U verzoekt de classis uit te spreken:
1. Dat de kerkenraad de predikant niet eenzijdig mag binden aan een 'civielrechtelijke' arbitrageprocedure.
De classis besluit: aan uw verzoek niet te voldoen
Gronden:
a. deze vraag loopt vooruit op een nog te volgen traject;
b. er is geen besluit van de kerkenraad bekend, waarbij hij de predikant zou dwingen mee te werken;
c. bezwaren kunnen worden gemaakt tegen vastgestelde besluiten, niet tegen voornemens;
d. of een kerkenraad in een gegeven situatie gebruik mag maken van arbitrage is een zaak van de rondvraag der classis ad art. 41.
IV. Uitspraken
Op grond van bovenstaande spreekt de classis naar aanleiding van uw bezwaarschrift dus het volgende uit:
1. dat de kerkenraad onvoldoende heeft onderzocht, dan wel doen onderzoeken in hoeverre visieverschillen op het betrekken van Gods Woord en belijdenis op de mens (gelovige) een bepalende factor vormen voor het huidige overlegklimaat binnen de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk te Kampen-Noord;
2. dat de kerkenraad met name de aanwijzing van de predikant als meest bepalende factor onvoldoende heeft gemotiveerd, c.q. onderbouwd en daarmee ook een voorbarige hypotheek legt op de schouders van de predikant en het mogelijk in te zetten evaluatietraject;
3. dat de kerkenraad zijn oordeel over het functioneren van zijn predikant in prediking en pastoraat, zoals hij dat gegeven heeft door zijn instemming te verklaren met de analyse in pagina 21 van het [eerdere] rapport van 31 mei 2003, niet heeft onderbouwd;
4. dat de kerkenraad, door het werk van de predikant publiek zo te diskwalificeren, niet heeft gehandeld in de geest van het negende gebod van onze Here en de ambtelijke arbeid van zijn medeambtsdrager ernstig schaadt en hindert;
* hier had de classis vergeten op te nemen de volgende uitspraak: dat de kerkenraad publiek spijt betuigt aan de gemeente dat hij door verspreiding van het Rapport en advies 30 juni 2003 in de gemeente het werk van de predikant publiek gediskwalificeerd heeft.
5. dat de kerkenraad in de huidige omstandigheden dient af te zien van het instellen van een commissie voor een nieuwe taakomschrijving van de predikant;
6. dat de kerkenraad onzorgvuldig heeft gehandeld door de bezwaren die ds. E. Hoogendoorn tegen de analyse en beoordeling van de zaak in geding heeft aangevoerd, niet in bespreking te willen nemen.
V. Tenslotte,
Ds. Hoogendoorn,
De classis heeft met verdriet uw bezwaarschrift ontvangen. Zij proeft uit uw bezwaren en de rapportages van haar deputaten uw moeiten. Zij roept u op, op basis van het rapport van adviseurs het gesprek met de kerkenraad te blijven zoeken. En zij bidt u daarbij van harte toe dat u uw weg in Kampen-Noord met blijmoedigheid vervolgen mag. Zij bidt tevens, dat haar besluiten zegenrijk door mogen werken in de kerkenraad en de gemeente. De Here zij met u allen.
Met hartelijke broeder- en zustergroet,
CLASSIS KAMPEN